کمبود روی به معنی ناکافی بودن مقادیر عنصر روی در سلول های بدن، بر عملکرد غدد تناسلی مردانه، کبد و عضلات و ساختار استخوان ها، دندان ها، مو و پوست تاثیر نامطلوب می گذارد.
در گفتگو با متخصص تغذیه وب سایت پزشکی و سلامت بیوطب بخوانید:
عنصر روی جزئی حیاتی در ساختار بسیاری از آنزیم هایی است که واکنش های شیمیایی لازم برای فعالیت طبیعی بدن از جمله عملکرد سیستم ایمنی بدن و ترمیم پوست را تسهیل می کند. هر فردی در هر گروه سنی ممکن است با مشکل کمبود روی مواجه شود اما کودکان در دوران رشد سریع، بیشتر با کمبود این عنصر حیاتی مواجه می شوند.
شایع ترین علائم کمبود روی در بدن:
کم اشتهایی، رشد کم ، احساس مزه یا بوی نامطبوع و کاهش حس چشایی و بویایی ، کاهش میل جنسی، تیره شدن پوست سراسر بدن، آسیب موها و تغییر شکل ناخن ها هستند.
به گفته متخصصان تغذیه، مصرف بیش از حد موادی که به روی متصل شده و مانع جذب آن در لوله گوارش می شوند، عامل مهمی در کاهش میزان این عنصر در بدن است. این مواد شامل کلسیم ، ویتامین د، رژیم غذای پرفیبر و آنزیم فیتات موجود در نان سبوس دار هستند.
علاوه بر اینها، عوامل دیگری که از این حیث در درجه دوم اهمیت هستند عبارت از برداشتن هر یک از بخش های لوله گوارش به ویژه معده طی عمل جراحی ، آلوده شدن لوله گوارش با انگل و مصرف بیش از حد شیر در دوران قبل از مدرسه هستند.
عواملی که موجب افزایش خطر کمبود روی در بدن می شوند
شامل مصرف الکل ، استفاده از داروهای افزایش دهنده دفع روی ، بارداری، دیابت قندی ، بیماری کلیوی یا سیروز کبدی و سوختگی هستند.
متخصصان تاکید دارند که افراد بزرگسال نباید بیش از مقادیر توصیه شده و موجود در شیر و سایر لبنیات یا نان سبوس دار از این عنصر مصرف کنند. همچنین نباید بیش از ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم در روز مصرف کنند. بعلاوه توصیه می شود که از مصرف دوزهای زیاد مکمل ویتامین د نیز پرهیز شود.
بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم و ضروری ، روزانه حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه حداقل ۱۲ میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرف روی بسیار کمتر از مقدار مورد نیاز است.
مراکز تغذیه ی کشور آلمان و آمریکا توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل از کمبود روی ، خانم ها باید روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی مصرف کنند.
اصولاً دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روی می دانند.
دوز درمانی توسط روی روزانه حدوداً ۵۰ میلی گرم است. تامین روی به صورت ترکیب ” گلوکونات روی ” برای بدن بسیار خوب و قابل تحمل است و به خوبی جذب می شود.
منابع غذایی روی :
بهترین منابع غذایی حاوی عنصر روی شامل غذاهای حیوانی مانند صدف‌های خوراکی، گوشت‌های کاملا لخم و بدون چربی، گوشت مرغ، ماهی و گوشت اعضای حیوانات هستند.
فرآوردهای لبنی و تخم‌مرغ نیز مقادیر کمتری از عنصر روی را تامین می‌کنند. به علاوه محصولات کاملا غله‌ای، گندم، لوبیا چشم سیاه، نخود، دانه‌ها، حبوبات و دانه سویای تخمیر شده نیز حاوی روی هستند.
البته باید توجه داشت که شکل این ماده معدنی که در مواد غذایی گیاهی یافت میشود به خوبی توسط بدن قابل استفاده نیست.
همچنین عنصر روی که در شیر مادر وجود دارد بهتر از آنچه در شیرهای فومولی و شیر گاو است جذب بدن نوزاد میشود.
منابع خاص حاوی عنصر با مقدار آن به قرار زیر است:
• صدف خوراکی ( ۶ عدد متوسط): ٨/۴٩ میلی گرم روی
• گوشت گاو، گوشت لخم ( ٣او نس): ۶/۴ میلی گرم روی
• بوقلمون، گوشت قرمز ( ٣ اونس): ٨/٣ میلی گرم روی
• سبوس کشمش ( یک فنجان): ٣/٠ میلی گرم روی
• شیر کم چرب( یک فنجان): یک میلی گرم روی
•بادام ( یک اونس): یک میلی گرم روی
تاثیر تغذیه‌ای این عنصر بر بدن
باید گفت که روی برای بسیاری از فعالیت‌های بدن مورد نیاز است روی بخشی از ساختار بیش از ٢٠٠ آنزیم را در بدن تشکیل میدهد آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که برخی از انجام واکنش‌های شیمیایی خاص را در بدن امکان‌پذیر می‌کنند.
روی برای رشد مناسب بدن مورد نیاز است. این عنصر همچنین تولید مجدد سلول‌ها، رشد بافت‌ها و ترمیم آن‌ها را تقویت میکند. عنصر روی برای التیام و بهبود زخم‌ها ضروری است و همچنین برای کارکرد مناسب سیستم ایمنی بدن نقشی کلیدی دارد.
این عنصر کاربردهای بسیار دیگری نیز دارد که از آن جمله به خنثی شدن حالت سمی الکل در کبد، ساخته شدن پروتئین‌ها، کاربرد مناسب از انسولین برای کنترل قند خون و تبدیل مناسب کربوهیدارت‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها به انرژی کمک میکند.
مصرف مقادیر توصیه شده از سویی به متابولیسم ویتامین d و کلسیم کمک میکند. این امر می‌تواند به کاهش آسیب‌های استخوانی مانند پوکی استخوان کمک کند. عنصر روی همچنین در حرکت دادن ویتامین a در جریان خون موثر است.
تندرست باشید
