دندان عقل نهفته

تغییر عادات غذایی بشر در طول قرن‌ها از مواد غذایی سخت و خام به مواد غذایی پخته و نرم، منجر به آن شده که ابعاد و اندازه استخوان آرواره و فک در سیر تکاملی بشر رو به کاهش گذارد. به همین علت، فضای کافی برای رویش آخرین دندان که عقل نام گرفته، وجود ندارد و این دندان در بسیاری موارد نهفته باقی می‌ماند. رویش دندان عقل پس از پایان دوره بلوغ و از حدود ۱۶ سالگی آغاز می‌شود، ولی سن متوسط رویش کامل دندان عقل ۲۰ سالگی است و در بعضی افراد نیز تا ۲۵ سالگی ادامه پیدا می‌کند که شاید به همین علت، عنوان دندان عقل را بر آن نهاده باشند.

دلایل نهفتگی دندان عقل

از علل نهفتگی این دندان، نبود فضای کافی برای رویش دندان، وجود بافت ضخیم استخوانی روی دندان عقل، وجود بافت ضخیم و حجیم روی دندان و عوامل ژنتیک است. بیشک، تاثیر عوامل ژنتیک را نمی‌توان در نهفتگی دندان عقل نادیده گرفت. به عنوان مثال، یک فرد می‌تواند ژن مرتبط با کوچکی اندازه فک را از یکی از والدین و ژن مربوط به بزرگی اندازه دندان‌ها را از والد دیگر دریافت کرده باشد. در واقع، نبود تعادل در اندازه فیزیکی دندان‌ها و فکین می‌تواند سبب نروییدن دندان عقل شود.

نهفتگی دندان عقل

دندان‌های نهفته و بخصوص نیمه نهفته می‌توانند باعث بروز التهاب و عفونت و بیماری لثه اطراف خود و حتی اطراف دندان‌های مجاور شوند. پوسیدگی دندان مجاور و عفونت لثه روی دندان نهفته و گسترش عفونت به دیواره‌های اطراف حلق، از عوارض احتمالی نهفتگی دندان عقل است. همچنین احتمال نفوذ و توسعه عفونت به نواحی حلقی و ایجاد آبسه در نواحی حلق وگلو گاه از عوارض احتمالی خطرناک ناشی از نهفتگی دندان عقل است.

زاویه قرارگیری دندان نهفته نسبت به دندان‌های مجاور در بروز عوارض نهفتگی موثر است. دندان‌های نهفته حتی اگر هیچ‌گونه عارضه‌ای ایجاد نکرده باشند، همیشه پتانسیل بروز مشکلاتی نظیر تشکیل کیست یا تومور فکی را دارند. همچنین وجود دندان نهفته در شرایط خاص می‌تواند سبب افزایش احتمال شکستگی فک در اثر ضربه شود. دندان‌های نهفته، انجام درمان ارتودنسی را با مشکل مواجه کرده و ساخت دندان مصنوعی را مختل می‌کنند.

درمان دندان عقل نهفته

دندان‌های نیمه نهفته بهتر است هرچه سریع‌تر خارج شوند چون بیشتر در معرض بروز عوارض هستند و در صورت بروز پوسیدگی، خارج کردن آنها مشکل و پیچیده‌تر می‌شود. دندان‌های کاملا نهفته بنا به تشخیص دندانپزشک و در شرایطی که در معاینه بالینی و رادیوگرافی دچار تغییرات پاتولوژیک شده باشند، باید خارج شوند. گاهی نیز دندان‌های عقل به دلیل انجام درمان ارتودنسی و پروتزی و بیماری لثه باید خارج شوند حتی اگر عوارضی ایجاد نکرده باشند. البته بهترین سن جراحی دندان عقل نهفته ۱۷ تا۲۰ سالگی و اصولا قبل از شروع عوارض است.

در بسیاری موارد، دندان عقل نهفته تا پایان عمر بدون ایجاد مشکل می‌تواند باقی بماند، اما در مواردی که سن بیمار بالای ۳۵ سال باشد و این دندان مشکلی برای وی ایجاد نکرده باشد کنترل دوره‌ای توصیه می‌شود.

نشانه‌های مشکل‌ساز شدن دندان عقل نهفته

این نشانه‌ها و عوارض خبر از مشکل‌ساز شدن دندان عقل نهفته می‌دهد:

• تورم و التهاب و قرمزی مخاط و لثه در محل یا پیرامون دندان عقل

• درد و حساسیت به لمس در محل دندان عقل یا در نواحی انتهای فک و اطراف حلق و گلو

• افزایش ترشحات ناحیه دندان عقل و پیرامون آن

• انقباض عضلات فک و صورت و محدودیت در باز کردن دهان

• دردهای نامشخص فک و صورت

• احساس بوی نامطلوب در دهان

• مشاهده تغییرات نامطلوب در معاینات رادیوگرافی

تندرست باشید  

کادر پزشکی بیوطب

گردآورنده: وب سایت پزشکی و سلامت بیوطب